Tetrakaina

Tetrakaina (ametokaina) to związek organiczny o wzorze chemicznym C₁₅H₂₄NO₂ stosowany jako lek do znieczulenia miejscowego, m. in. w stomatologii oraz w maściach na hemoroidy.

Tetrakaina (ametokaina) w lekach

Następujące leki dostępne w Polsce zawierają tetrakainę (ametokainę):

• czopki: Ruskorex™ (ruskogeniny i tetrakainy chlorowodorek)
• krem do znieczulenia miejscowego: Pliaglis™ (1 g kremu zawiera 70 mg tetrakainy i 70 mg lidokainy, a także p-hydroksybenzoesan metylu i p-hydroksybenzoesan propylu)
• maści doodbytnicze: Ruskorex™ (ruskogeniny i tetrakainy chlorowodorek)

Inne produkty zawierające tetrakainę (ametokainę):

• PainLess Topical anesthetic cream (9,5% lidokainy i 3,5% tetrakainy)

Synonimy oraz nazwy w innych językach: Tetrakaina; Tetrakainy hydrochlorek; Tetrakainy chlorowodorek; Ametokaina; 2-dimethylaminoethyl 4-n-butylaminobenzoate hydrochloride; Curtacain; 4-(Butylamino)benzoic acid 2-(dimethylamino)ethyl ester hydrochloride; 2-(dimethylamino)ethyl 4-(butylamino)benzoate; Decicain; 4-(butylamino)-Benzoic acid; 2-(dimethylamino)ethyl ester monohydrochloride; Gingicain M; p-butylaminobenzoyl-2-dimethylaminoethanol hydrochloride; Menonasal; Amethocaine hydrochloride; Pantocaine; Pontocaine; Ametop; Dicaine; Anethaine; Pontocaine hydrochloride; Butethanol; Tonexol; Pliaglis; Ruskorex; CAS# 94-24-6 (tetrakaina); CAS# 136-47-0 (chlorowodorek tetrakainy)

Substancje testowe:

• Tetrakaina 5% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. T-025A)


• Mieszanka kain PolKa3 12,5% waz. (preparat apteczny)
• Mieszanka kain II 10% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. Mx-13)
• Mieszanka kain III 10% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. Mx-19)
• Mieszanka kain V 10% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. Mx-31)

Reakcje krzyżowe i współuczulenia: tetrakaina jest estrem kwasu p-aminobenzoesowego (PABA) i ulega w organizmie metabolizmowi z uwolnieniem PABA. Przypuszcza się, że część reakcji alergicznych na tetrakainę jest w istocie reakcją na PABA. Dlatego pacjenci uczuleni na tetrakainę powinni zostać poddani testom płatkowym z kwasem p-aminobenzoesowym (PABA), a także z innymi lekami znieczulenia miejscowego rozkładanymi w organizmie do PABA:

• Kwas p-aminobenzoesowy (PABA)
• Benzokaina (anestezyna)
• Prokaina
• Amylokaina

Ze względu na podobieństwo strukturalne, u osób uczulonych na tetrakainę może ponadto współwystępować alergia krzyżowa na inne związki zawierające pierścień benzenowy, których najbardziej znanym przykładem jest parafenylenodiamina. Dlatego w przypadku stwierdzonej alergii na tetrakainę należy wykonać testy płatkowe z serią "Reakcje krzyżowe parafenylenodiaminy" w celu wykluczenia alergii na inne związki z tej grupy. Reakcja krzyżowa to reakcja alergiczna na substancje o budowie chemicznej zbliżonej do substancji pierwotnie uczulającej. Współuczulenie to potwierdzone epidemiologiczne częstsze jednoczesne występowanie alergii na określone substancje mimo braku dostrzegalnych podobieństw w ich strukturze chemicznej. Reakcje krzyżowe i współuczulenia nie występują u każdego uczulonego, jednak takie ryzyko zawsze należy brać pod uwagę.

Autor opisu: Profesor dr hab. med. Radosław Śpiewak, specjalista dermatolog i alergolog

Śledź nas na Facebooku:

Jak do nas dojechać:

Uwaga! Ten serwis nie zastępuje porady lekarskiej, korzystasz z niego wyłącznie na własną odpowiedzialność. Autor dołożył wszelkich starań, aby informacje zawarte na tej stronie były rzetelne i aktualne, jednak wyklucza odpowiedzialność za ewentualne szkody wynikające z ewentualnych błędów. Każda istotna informacja powinna być weryfikowana w innych niezależnych źródłach fachowych.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Autor niniejszego dzieła udziela osobom fizycznym zgody na nieodpłatne korzystanie z niego wyłącznie w celach niekomercyjnych. Wszelkie inne zastosowania wymagają pisemnej zgody autora. Kopiowanie zabronione!
© Radosław Śpiewak All rights reserved. Document created: 30 July 2006, updated: 3 April 2025.